Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, TBMM Genel Kurulu’nda, Amasra’da maden ocağında meydana gelen patlamaya ilişkin açıklama yaptı.
Bakan Dönmez’in konuşmasından bazı satır başları şöyle:
“İşletmedeki tahlisiye, kurtarma ekipleri tarafından ivedilikle yeraltında arama kurtarma çalışmalarına başlanmıştır. TTK Amasra müessesemizde 30 tahlisiyecimiz bulunmaktadır. Ayrıca Zonguldak, Bartın, Ankara ve Kütahya’dan da toplam 110 kişilik ilave tahlisiye ekipleri maden ocağında arama kurtarma çalışmalarında yer altında görev almıştır.
Bartın, Sakarya, Kütahya, Karabük, Zonguldak, Eskişehir, Bolu, Düzce, Kastamonu, Samsun ve Ankara illerinden 116 kişilik AFAD ekibi de çalışmalara destek vermek üzere bölgeye sevk edilmiştir.
Madencilerimizden 58’i sağ olarak tahliye edildi. Ne yazık ki 41 madenci kardeşimiz hayatını kaybetti. 11 madencimiz ise yaralı olarak hastanelere sevk edildi. 6 madencimiz Sağlık Bakanlığı’nın ambulans uçağıyla İstanbul Çam ve Sakura Şehir Hastanesi’ne sevk edildi. Kalan 5 yaralı madencimizin de tedavilerine Bartın’da devam edildi. Bugün itibariyle sadece İstanbul’da 6 madencimizin tedavisi devam ediyor. Bartın’daki yaralı madencilerimizin hepsi taburcu oldu.
Kazanın ardından 18 saat içerisinde arama kurtarma faaliyetleri tamamlanmış ve müessese de üretime ara verilmiştir. Yangının havanın ile irtibatının kesilerek söndürülmesi için iki noktadan baraj yapımı da tamamlanmıştır.
TTK’nın 2010’dan bu yana son 10-12 yılda yaptığı yaklaşık 677 milyon liralık yatırımın yüzde 33’ü iş güvenliğine ayrılmıştır. TTK’nın 5 müessesesinden en küçüğü olan Amasra mmm aynı yıllar arasında 77 milyon liralık yatırım yapılmıştır. Bu da yüzde 49’a tekabül etmektedir.
İlgili yönetmeliğe göre; her 250 çalışana 1 iş sağlığı güvenliği uzmanı görevlendirilmesi zorunluyken, TTK Amasra müessesemizde 580 çalışana 16 iş sağlığı ve güvenliği uzmanı görevlendirilmiştir. Başka bir ifadeyle, her 37 madencimize 1 iş sağlığı ve güvenliği uzmanı düşmektedir.
İş sağlığı ve güvenliği mevzuatı marifetiyle çalışma alanlarındaki iş ve işlem basamaklarının risklerinin, iş güvenliği uzmanlarınca değerlendirilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Bu kurumda çalışmalar da bu düzenlemelere göre yapılmaktadır.
Türkiye’de tüm madenleri denetlemekle görevli olan ve ülke genelinde risk gruplarını da dikkate alarak, yılda ortalama 8 bin denetim gerçekleştiren Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yer altı kömür ocakları yılda en az 4 kez denetlenmektedir.
Bu kapsamda TTK Amasra müessesinin de bu yıl yapılan dördüncü yani son denetimi 21-27 Ağustos tarihleri arasında yer altı uzmanları tarafından yerinde denetimi gerçekleştirildi.
Bu denetimlerde teknik ve idari düzenlemelere aykırı bir husus tespit edilmemiştir. İşletmenin eylül ayı içerisinde TTK İş Sağlığı Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı, teknik elemanları tarafından denetlendiğini gördük. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın iş müfettişlerince de denetimi yapıldı.
Olayın meydana geldiği ilk andan itibaren Bartın Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 6 savcı görevlendirilmek suretiyle adli soruşturma başlatılmıştır.
Bakanlığımı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından ayrıca idari, teknik soruşturma ve denetimler başlatıldı. Olayın tüm boyutlarıyla açıklığa kavuşması için gerekli her türlü desteği, ilgili denetim birimlerine vereceğiz.
Kazanın yaşandığı ilk dakikalarda Sayıştay Raporlu kamuoyunda gündeme getirilmiştir. Sayıştay, Türkiye Büyük Millet Meclisi adına kamu idarelerinin mali faaliyet, karar ve işlemlerini denetlemekle görevlidir. Hal böyleyken, 2017-2019 yılları Sayıştay Raporları’nda yer alan solunabilir ve patlayabilir tozla mücadele başlığı altındaki hususların dikkate alınmadığı iddiası ortaya atılmıştır.
Bu iddia ilişkin ölçüler ve kontroller tam yapılmakta ve mevzuatta belirtildiği seviyede tutulmaktadır. Soma ve Ermenek kazalarından sonra mevzuattaki düzenlemelere istinaden TTK’da iyileştirmeler yapılmadığına dair iddialar ortaya atıldı. Tüm müesseselerde bulunan toplam 200 kilometrelik yer altı açıklıklarında hayat hattı tesis edildi. Tüm iş süreçleri için risk değerlendirme yükümlülüğü getirilmiş bu husus kurum tarafından titizlikle takip edilmiştir.
Konveyör haberleşme ve acil ikaz sistemi, tahlisiye cihazı, el tipi sıcaklık ve basınç ölçer, çoklu gaz analiz seti, merkezi gaz izleme sistemi, ana nefeslik aspiratör modernizasyonu kişisel oksijen maskeleri, basınç teneffüs istasyonu, otomatik yangın söndürme sistemleri gibi burada daha sayamayacağım 50 kalemde gerek bireysel gerekse de sahaya yönelik iyileştirmeler yapıldı.
Kazanın olduğu gün Sayıştay raporlarındaki ifadeler çarpıtılarak, kömürün içerisinde yer alan metan gazı miktarı, çalışılan ortamdaki havada yüksek metan gazı tespit edildi şekilde de lanse edildi. Söz konusu ifade, o gün de açıklandığı gibi tamamen yanlıştır. Kömürün içindeki metan miktarı ile ocaktaki havalandırma içerisindeki metan oranı birbirinden farklı konulardır. Grizü patlamaları, kömürdeki metan miktarı değil, ortamdaki hava içerisindeki metan yüzdesi ile ilgilidir.
Havadaki metan gazı oranının yüzde 5 ila yüzde 15 arasında olması, en ufak bir kıvılcım ve benzeri ısı kaynağıyla temas etmesi halinde grizü patlaması meydana gelmektedir.
Maden işyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’ne göre ortamda yüzde 1 oranda metan bulunması durumunda patlatma yapılmaz. Yüzde 1,5 metan varsa emniyet amaçlı elektrik kesilir, yüzde 2 metan bulunması durumunda da madenciler çalışma ortamından tahliye edilir. Gaz izleme sensörleriyle de ortamdaki gaz, belirli değerlerin üzerine çıktığında sesli ve ışıklı alarm verilerek, çalışanlar uyarılmaktadır.
Patlamadan sonra da önce alandaki görevli tahlisiye ekipleri ve ardından da diğer ekipleri arama kurtarma ve müdahale çalışmalarına başlamışlardır. AFAD, TTK, Türk İş Sendikası, kaza sigortası Çalışma ve Güvenlik Bakanlığı’mız ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’mız tarafından kişi başına toplamda 1 buçuk milyon liranın üzerinde ödeme yapılacaktır. Hali hazırda bu ödemeler yapılmaya başlanmıştır. Süreç en kısa süre içerisinde tamamlanacaktır. Şehitlerimizin emaneti bizimdir. Madenci kardeşlerimizin evlatları bizim emanetimizdir.
Arama kurtarma çalışmalarında canla başla çalışan tüm personelimize teşekkürlerimi sunuyorum. Günlerce dualarıyla bize manevi güç ve destek veren milletimize ve büyük sabır gösteren Bartınlı vatandaşlarımıza teşekkür ediyorum. Şehitlerimize rahmet diliyorum.”
Hibya Haber Ajansı
